NATO bilimde önde gelen kadınları anıyor
Bilimde kadınların ve kızların Uluslararası Gününe işaret etmek için NATO Barış ve Güvenlik Bilim (SPS) programı altındaki aktivitelerde liderlik rolü yüklenen üç bilim insanıyla buluştu.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 2015 yılında oluşturulan ve her yıl 11 Şubat’ta anılan uluslararası gün, kadınların ve kızların uluslararası bilim ve teknoloji topluluğu içerisinde kritik bir rol oynadığının ve katılımlarının güçlendirilmesinin zorunluğunun hatırlatıcısı. Aşağıdaki hikayeler, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematikte (STEM) anahtar durumdaki NATO bilimsel projelerinin lideri seçkin kadınların örneklerini göstermektedir.
Prof. Dr Zehra Yeğingil Ankara, Turkiye’de doğmuş bir nükleer fizikçidir. “Radyolojik acil durumlarda maruz kalınan dozun ve radyoaktif kaynağın kimliğinin belirlenmesi” isimli projeyi yönetmektedir. Bu projenin amacı, radyolojik acil durumda, bireyler üzerine bulaşmış olan radyoaktivitenin dozunun doğru olarak ve hızlıca hesaplanabilmesi için küçük, üzerinde taşınabilir bir plakanın geliştirilmesidir.
Gençliğinde, sınıfında, özellikle bilimde sınıfının en parlak öğrencilerinden birisiydi.
“Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fizik Bölümü’ne 1973 yılında, 40 kişilik sınıfın 5 kız öğrencisi arasında girdim. Bilimi, diğer insanların müziği sevdikleri gibi çok derinden hoşlanarak sevdim”.
NATO SPS programı ile çalışmasının ilk deneyimi, doktora sonrası bir genç bilim insanıykendi ve bu, onun bilim ve profesyonel gelişiminde hayati bir rol oynadı. “Genç bir bilim insanı olarak, NATO burslarıyla desteklenmek benim hem akademik üretkenliğimi hem de kariyer çizgimi büyük ölçüde etkiledi”.
Prof. Yeğingil, genç bir kadın olarak, STEM’de zorlu ama yapıldığında büyük önemi olan durumlarla karşılaştı ve bilimsel sürece kadınların katılımının önemine inandı. “Bilimde, benim lisansüstü deneyimim kadın için yetersiz bir yönlendirmeyi ve rehberliği sağlayan, dolayısıyla, onların özgüvenini sarsan bir akademik kültürdendi. Desteksiz olmak veya bir danışmanla bağımın olmaması, laboratuvarda risk almayı güçleştiriyordu”.
Bilim insanlarının (hem erkek hem kadın), genç kadınları STEM kariyerlerinde desteklemek için yapabilecekleri en önemli şeyin rehberlik olduğunu vurgulamaktadır. “Rehberlik bir bölümde ve üniversitede faaliyetin önemli bir parçası olarak kabul edilmek zorundadır ve fakülte çalışanlarının öğretim zamanlaması esnek tutularak gerçekleştirilmelidir”.
Laboratuvar dışında, bahçeyle uğraşmayı sevmektedir ve temiz havadan ve güneş ışığından hoşlanmaktadır. “Bahçede, şartları değiştirerek ve farklı ürün çeşitlerini yetiştirerek deney yapmayı seviyorum. Bahçemizde, meyve, sebze, şifalı bitkiler ve zeytin yetiştiriyorum. Kendi yiyeceğimizi yetiştirmek ve onu sofraya getirmek bu hobinin en yapmaya değer taraflarından birisi”.
