Tatarlı Höyük günümüzde Çukurova, MÖ II. Binyılda Kizzuwatna, Roma Dönemi’nde Kilikya olarak bilinen bölgede yer almaktadır; Güney Anadolu’nun doğusunda, Adana ilinin, Ceyhan ilçesi sınırları içinde ve Tatarlı (Yedigöz) mahallesinin güney girişinde bulunmaktadır. Kilikya bölgesinin en büyük höyüklerinden birisi olup, Sitadeli (Yukarı Şehir) 230 x 370 m. ölçülerinde ve 37 m. yüksekliğe sahiptir. Aşağı Şehri çok büyük bir alana yayılmaktadır.
Tatarlı Höyük önemli stratejik ve askeri yollara hakim olmasıyla bölgede ön plana çıkmaktadır. Kuzey-güney ve doğu-batıya giden yolların tam ortasındadır. Doğuda Amanos (Nur) Dağlarının batı çıkışına çok yakındır. Bu yönde Düziçi - Bahçe üzerinden Aslanbeli ve Hasanbeyli – Fevzipaşa yolu üzerinden Nurdağı Geçidiyle Islahiye Ovası’na, dolayısıyla Kuzey Suriye’ye; güneyden Beilan Geçidi ile yine Kuzey Suriye’ye açılmak mümkündür. Höyüğün Orta Anadolu bağlantısını sağlayan en yakın yol ise, Hitit - Kizzuwatna Kervan Yolu ‘dur. Höyüğün denize, yani güneyde İskenderun Körfezi’ne olan mesafesi ise yaklaşık 20 km’dir.
Höyükte 2007 yılında Bakanlar Kurulu Kararı’yla Çukurova Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. K. Serdar Girginer’in başkanlığındaki bir ekiple kazılarına başlanmıştır ve bu kazılar Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çukurova Üniversitesi ve Adana Büyükşehir Belediyesi’nin destekleri ile devam etmektedir. Kazı Heyetinin üyeleri arasında ağırlık Çukurova ve Osmaniye Korkut Ata Üniversiteleri olmak üzere, Sivas Cumhuriyet, Akdeniz, Gaziantep, İstanbul, Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji, Pamukkale ve Dumlupınar Üniversitesinden uzmanlar bulunmaktadır.
Yapılan kazılarda höyükte Pre-Pottery Neolithic B, seramikli Neolitik, Kalkolitik, Eski Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı, Geç Tunç Çağı, Orta Demir Çağı (Geç Hitit), Geç Demir Çağı (Akhaimenid), Hellenistik Dönem, Roma Döneminin başları ve höyüğün doğu yamaçlarında ise Bizans Dönemi (kiremitli mezarlar) tespit edilmiştir.
MÖ II. Binyıl höyüğün en gelişkin yerleşimlerini bünyesinde barındırmaktadır. Orta Tunç Çağı tabakaları tam anlamıyla henüz kazılamamış olsa da, kısıtlı alanlarda ele geçen buluntular küçükbaş hayvancılığın ve bununla birlikte dokumacılık aktivitelerinin yoğun olarak yapıldığını, bunun dışında ele geçen çok sayıdaki silindir ve damga mühür, bölgesel ve Orta Anadolu ilişkili seramikleriyle gelişkin bir dönem kentini karşımıza çıkarmaktadır. Geç Tunç Çağı’nda Sitadeli, çok geniş Aşağı Şehri ve mahalleriyle 2-3 km2lik yayılım alanıyla kutsal ve çok büyük bir Kizzuwatna kenti ile karşılaşılmaktadır. Hitit dünyasıyla olan organik ilişkilerinin dışında Kıbrıs, Levant ve Ege bölgesi ile de bağlantılar tespit edilmeye başlamıştır.
M.Ö. I. Binin ilk yarısında bölgede Que kent devletleri (Orta Demir Çağı / Geç Hitit Dönemi) hüküm sürerken Tatarlı Höyük’te de bu döneme ait çok sayıda arkeolojik materyal bulunmaya başlanmıştır. Bunlar içinde kentteki ticaretin varlığına ışık tutan çeşitli tiplerde amphoralar, Black on Red, Cypriot White Slip ve Cypriot Bichrome IV grubuna ait çeşitli formlarda seramikler başlıcalarıdır. Yine aynı döneme ait taş kaplar, metal ve kemik buluntular da öne çıkmaktadır.
